1. Những ảnh hưởng văn hóa Ấn Độ ra bên ngoài như thế nào?

1.1. Chữ viết, văn học

Chữ viết và văn học của các nước Đông Nam Á là lĩnh vực chịu sự ảnh hưởng, chi phối lớn của văn hóa Ấn Độ. Về chữ viết, các nước Thái Lan, Campuchia, Myanmar, Lào đều đang sử dụng tiếng Sanskrit. Đây vốn không phải là ngôn ngữ do họ tự sáng tạo ra mà được vay mượn từ tiếng Ấn Độ. Tiếng Sankrit đóng một vai trò quan trọng trong việc truyền tải. Từ chữ Sankrit, các nước Đông Nam Á đã sáng tạo ra chữ viết đặc trưng cho quốc gia mình. Không những thế, dòng chảy văn học của Đông Nam Á cũng chịu ảnh hưởng nhất định từ Ấn Độ.

Chứ viết của người Ấn thời xưa (Ảnh: Sưu tầm)

Về văn học, sự ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ đến Đông Nam Á thể hiện cực kỳ rõ nét trong các tác phẩm văn học. Dòng chảy văn học mang đậm đà bản sắc văn hóa dân gian, sử thi như Ramayana (sử thi cổ viết theo thể trường ca bằng tiếng Sanskrit), Mahabharta (một trong hai tác phẩm sử thi nổi tiếng nhất Ấn Độ, là bản trường ca gồm có 200.000 câu thơ riêng lẻ), Jakarta, Panchatantra,..

1.2. Tôn giáo

Ấn Độ được biết đến là cái nôi của một số tôn giáo lớn như: Ấn Độ giáo, Phật giáo,… Đây là ảnh hưởng văn hóa Ấn Độ ra bên ngoài khu vực mạnh mẽ nhất. Vì thế, tôn giáo cũng là lĩnh vực mà các nước Đông Nam Á chịu sự ảnh hưởng mạnh mẽ từ Ấn Độ.

Ấn Độ - cái nôi của Phật giáo(Ảnh: Sưu tầm)

Phật giáo được du nhập vào Đông Nam Á khá sớm. Nó thâm nhập vào từng quốc gia trong những thời gian không như nhau, bằng những con đường khác nhau và ảnh hưởng của nó cũng không đều nhau. Theo một số nhà nghiên cứu lịch sử, Phật giáo lần đầu tiên xuất hiện tại Đông Nam Á khoảng thế kỉ I-II đầu Công nguyên.

1.3. Nghệ thuật kiến trúc

Nhiều người thắc mắc không biết ảnh hưởng văn hóa Ấn Độ ra bên ngoài như thế nào? Nhưng bạn thấy đấy, ngoài tôn giáo, chữ viết, văn học thì nó còn len lỏi vào trong nghệ thuật kiến trúc. Thể hiện rõ qua các công trình có tính chất tôn giáo. Có thể nói hầu hết các công trình ở Đông Nam Á không làm theo kiến trúc thì cũng là để thờ một vị thần nào đó của Ấn Độ. Các mô típ điêu khắc, trang trí, kiến trúc chủ đề, các mảng phù điêu,.. mang đậm dấu ấn Ấn Độ.

Công trình kiến trúc độc đáo của Ấn Độ (Ảnh: Sưu tầm)

Hầu hết các công trình của mọi nước Đông Nam Á như Lào, Campuchia, Thái Lan, Việt Nam, Myanmar,… đều có mục đích tôn giáo, thờ một vị thần cai trị nào đó. Những nét tương đồng mà khi nhìn vào ta dễ dàng nhận ra ngay là ở kiến trúc Phật giáo có mái vòm hình tròn, chiếc bát úp, hình dáng thấp. Kiến trúc Ấn Độ ảnh hưởng đến Đông nam Á luôn chia làm nhiều tầng với tầng đỉnh tháp nhọn, trang trí phía ngoài là những bức phù điêu. Mái ở những công trình này cũng được bo tròn và đặc biệt nhất là sân luôn luôn rộng.

Các công trình kiến trúc nơi đây rất phong phú, đa dạng và theo những hình mẫu nhất định. Ví dụ như:

- Kiến trúc Phật giáo: có hình dạng tháp, mái vòm tròn, chiếc bát úp.

- Kiến trúc Islam: mái tròn, cửa vòm, có hình tháp nhọn, sân rộng (Taj Mahal).

- Kiến trúc Hindu: nhiều tầng đỉnh tháp nhọn, bên ngoài được trang trí bằng các phù điêu với nhiều hình dạng khác nhau.

- Ngoài ra còn có một số công trình kiến trúc nổi bật như: Borobudur, Angkor Wat, Pagan, tháp Chàm..

1.4. Lễ hội, ẩm thực

Với các dân tộc cùng chịu ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ, chúng ta sẽ gặp một bức tranh lễ tết năm mới rất gần nhau. Bao gồm cả thời gian tiến hành lễ hội, mục đích và tính chất lễ hội. Mỗi một lễ hội sẽ có những ý nghĩa rất riêng nên các lễ hội luôn rất được coi trọng bởi sự thiêng liêng vốn có. Bên cạnh tôn giáo, kiến trúc nghệ thuật hay chữ viết – văn hóa, ẩm thực và lễ hội các nước Đông Nam Á cũng là những khía cạnh chịu sự tác động mạnh mẽ của văn hóa Ấn Độ. Bạn chỉ cần để ý sẽ thấy thời gian tổ chức lễ hội, các khâu tiến hành, mục đích và tính chất lễ hội ở các nước này khá tương đồng nhau.

Các lễ hội truyển thống (Ảnh: Sưu tầm)

Ẩm thực Ấn Độ truyền thống với mòn cà ri nổi tiếng đã được phổ biến ở khắp quốc gia trên thế giới. Và dĩ nhiên khu vực Đông Nam Á cũng không là ngoại lệ. Hầu khắp các quốc gia trên thế giới lẫn Đông Nam Á đều đã quá phổ biến trong nhiều nhà hàng, quán ăn.

Ẩm thực phong phú, đa dạng (Ảnh: Sưu tầm)

2. Ảnh hưởng văn hóa Ấn Độ tại Việt Nam

2.1. Tôn giáo

Từ xa xưa, các nhà Ấn Độ đã đến Việt Nam bằng con đường biển vào đầu Công nguyên và thành lập trung tâm Phật giáo lớn nhất thời bấy giờ là Luy Lâu (nay thuộc huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh). Vì mới du nhập vào Việt Nam nên Phật giáo lúc này mang màu sắc Tiểu thừa Nam tông. Về sau, vào khoảng thế kỷ IV – V, lại có thêm luồng Phật giáo Đại thừa Bắc tông từ Trung Hoa du nhập.

Thánh địa Mỹ Sơn Việt Nam (Ảnh: Sưu tầm)

Do thâm nhập một cách hòa bình, cho nên, ngay từ thời Bắc thuộc, Phật giáo đã phổ biến rộng khắp. Đến thời Lý – Trần, Phật giáo Việt Nam phát triển tới mức cực thịnh. Ở Việt Nam có những di tích cho thấy rõ ràng nhất về sự tồn tại của Ấn Độ giáo là thánh địa Mỹ Sơn của quốc gia Champa cổ, một công trình kiến trúc vĩ đại còn tồn tại đến ngày nay. Và nơi đây đã trở thành một trong những điểm tham quan du lịch thu hút du khách hàng đầu.

2.1. Văn học

Từ đầu công nguyên, chúng ta chịu ảnh hưởng rất lớn từ các nước Ấn Độ, Trung Hoa, Ả Rập, Tây Âu….Ở Việt Nam, các tác phẩm sử thi Ấn Độ đã trở thành món ăn tinh thần hấp dẫn truyền từ đời này sang đời khác. Nổi tiếng nhất là bộ sử thi Ramayana với những triết lý quan trọng được giảng dạy và nó vẫn còn tác dụng cho đến tận ngày nay. Sự ảnh hưởng nhất định của văn học Ấn Độ đến văn học Việt Nam góp phần làm phong phú, đa dạng thêm các tác phẩm có giá trị.

2.2. Nghệ thuật kiến trúc

Tại Việt Nam, sự ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ thể hiện qua các công trình có tính chất tôn giáo như đền, tháp, điêu khắc trên phù điêu. Nền kiến trúc Ấn Độ đã dung hòa, biến đổi cho phù hợp với nền văn hóa của từng nước khác nhau và trở thành điểm nổi bật của chính nước đó như: Borobudur (Indonesia), Angkor Wat (Campuchia), đặc biệt ở Việt Nam thì có thánh địa Mỹ Sơn.

Kiến trúc tháp Champ Việt Nam (Ảnh: Sưu tầm)

Ngoài ra, kiến trúc Ấn Độ cổ xưa còn được phát hiện qua các công trình đổ nát được xây dựng bằng nhiều loại vật liệu khác nhau chủ yếu là gạch và đá (các công trình của người Champa). Gạch, đá được dùng để xây dựng các công trình này có tuổi thọ rất cao và rất bền, chính vì thế mà nó vẫn giữ nguyên vẹn được giá trị cho đến bây giờ.

2.3. Lễ hội, ẩm thực

Ở Việt Nam, người Chăm là dân tộc chịu ảnh hưởng nhiều nhất của nền văn hóa Ấn. Vì vậy, những lễ hội của họ cũng bắt nguồn từ Ấn Độ được thể hiện qua các lễ hội đền tháp như:

- Lễ hội tháp bà Po Nagar vào tháng tư hằng năm. 

- Lễ hội té nước vào năm mới: Lễ hội này mang tên một vị thần tối cao Thagyarmin. Lễ hội bắt đầu từ ngày 13 đến ngày 17 tháng 4 với ngày kết thúc cuối cùng chính là ngày đầu năm mới.

- Lễ hội ánh sáng: vốn tượng trưng cho nền văn hóa Ấn Độ, lễ hội này có tên Diwali, là một lễ hội quan trọng của Ấn Độ giáo. Lễ hội thường được tổ chức trong 3 ngày, từ ngày 14 đến ngày 16 của tháng Thadingyut (tháng 10).

Các lễ hội - nét đẹp văn hóa của người Việt (Ảnh: Sưu tầm)

Còn với ẩm thực, đặc biệt là món cà ri Ấn Độ, sau khi du nhập vào Việt Nam thì người Việt đã biến tấu. Bằng cách nấu nhiều nước hơn và được dùng với nhiều hình thức đa dạng.

3. Ảnh hưởng văn hóa Ấn Độ tại Campuchia

3.1. Nghệ thuật kiến trúc

Của báu đặc sắc nhất trong kiến trúc Ấn Độ nằm trên đất Campuchia đó là Angkor Wat. Đền Angkor Wat ngự trị tại Campuchia được ví như cung điện - nơi linh hồn quốc vương thường ngao du. Khi mới xây dựng, công trình này được sử dụng với mục đích là đền thờ Ấn Độ giáo cho Đế quốc Khmer. Và sau đó trở thành đền thờ Phật giáo vào cuối thể kỷ thứ 12, vị vua hoàn thành khu di tích chuyển mục đích thành đền thờ và lăng mộ của ông.

Đền Angkor Wat - Vẻ đẹp cổ kính vượt thời gian (Ảnh: Sưu tầm)

Mang phong cách kiến trúc Khmer theo lối kiến trúc của Ấn Độ, cơ bản là sự kết hợp của kiến trúc đền núi có các dãy hành lang dài nhỏ. Kiến trúc này là biểu tượng của núi Meru, quê hương các vị thần trong truyền thuyết của Ấn Độ giáo. Nằm giữa một con hào với lớp tường bao dài gần 4km cũng là khu chính điệm ba tầng kiến trúc hình chữ nhật được gắn két với nhau bằng dãy hành lang sâu hun hút. 

3.2. Lễ hội

Ở Campuchia, Tết vào năm mới (Chon chnam thmay) không khác gì nhiều so với tết của người Thái và người Lào, diễn ra vào tháng 4 hoặc tháng 5 dương lịch. Đây là khoảng thời gian chuyển từ mùa khô sang màu mưa và cũng nhằm mục đích cầu mưa qua những tục tế nước vào Phật.

Meak Bochea là một lễ hội quan trọng của người dân Campuchia, được tổ chức nhằm tôn vinh Đức Phật. Meak Bochea thường diễn ra vào ngày trăng tròn của tháng 3 âm lịch hằng năm, khoảng cuối tháng 2 hoặc đầu tháng 3 dương lịch.

4. Ảnh hưởng văn hóa Ấn Độ tại Myanmar

4.1. Tôn giáo

Văn hóa Myanmar chịu ảnh hưởng rõ nét nhất bởi Phật giáo Ấn Độ khi có đến 55 triệu người với 89% theo đạo Phật. 

Người dân Myanmar sùng đạo Phật, tại bất kỳ thành phố, thị xã nào đều có ít nhất một ngôi chùa và một tu viện phật giáo. Đạo Phật có ảnh hưởng rất lớn ở Myanmar, cuộc sống của người dân không tất rời các nghi lễ Phật giáo. Mùa chay Phật giáo cũng được ghi trên lịch của Myanmar là ba tháng mùa mưa, tương đương với thời gian từ tháng 7 đến tháng 10 dương lịch. Trong thời gian đó có các hoạt động ăn chay, cưới xin, chuyển nhà thường được hoãn lại.

(Ảnh: Sưu tầm)

Trong các tín đồ Phật giáo ở Myanmar có 99% là người Miến, Shan và Karen. Cả nước Myanmar có khoảng 500000 sư nam và sư nữ (tăng và ni). Đạo Phật ở Myanmar theo dòng Theravada, là Phật giáo nguyên thủy – tức dòng Phật giáo Tiểu thừa, giáo phái Nam Tông, du nhập theo ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ.

4.2. Kiến trúc

Trong những quốc gia Đông Nam Á chịu ảnh hưởng của Ấn Độ, mỹ thuật Miến Điện thấm nhuần sâu sắc nhất. Đến thời kỳ “Pagan”, vào khoảng thế kỷ XI – XIII thì được xem là thời hoàn kim của mỹ thuật Phật giáo khi tạo được bản sắc độc đáo. Được biết, trước khi đến Miến Điện, tại Myanmar đã từng tồn tại một số vương quốc cổ đại của người Piu và người Môn.

Kiến trúc độc đáo nơi đây (Ảnh: sưu tầm)

Trong số những công trình kiến trúc quan trọng còn lại của Srishetra, đáng kể nhất là ba ngôi tháp Phật giá cao và có niên đại cổ nhất ở Myanmar (thế kỷ V – VI ) là tháp Bawbawgyi, tháp Payagyi và tháp Payama. Các ngọn tháp cất giữ xá lợi Phật là những cấu trúc liền khối hình nón với một căn phòng chứa báu vật ở bên dưới. Khu nền bao quanh ngọn tháp là nơi dành cho hành khách hương cầu nguyện, thiền định, tụng kinh hay dâng hương. Những kiến trúc Phật giáo khác gồm có: tượng Phật – được dựng ngoài trời hay dưới một mái che, Phật đường – là nơi tổ chức thuyết pháp và các buổi lễ.

4.3. Lễ hội

Hàng năm, tại Myanmar diễn ra 3 lễ hội vô cùng lớn với những ý nghĩa liên quan trực tiếp đến tôn giáo, đây cũng là một trong những điều mà văn hóa Myanmar ảnh hưởng bởi văn hóa Ấn Độ:

- Lễ hội té nước vào năm mới: Lễ hội này mang tên một vị thần tối cao Thagyarmin.

- Lễ hội bắt đầu vào ngày 13 đến 17 tháng 4, ngày 17 tháng 4 là đầu năm mới.

- Lễ hội ánh sáng: vốn tượng trưng cho nền văn hóa Ấn Độ. Lễ hội này có tên Diwali là một lễ hội quan trọng của Ấn Độ giáo. Bắt đầu từ ngày 14 đến 16 tháng Thadingyut.

Các lễ hội ảnh hưởng từ văn hóa Ấn Độ (Ảnh: Sưu tầm)

Hy vọng, với những chia sẻ này, bạn đã biết tầm ảnh hưởng văn hóa Ấn Độ ra bên ngoài mạnh mẽ như thế nào. Nếu có cơ hội vi vu đến Ấn Độ, hãy tìm hiểu thật kỹ về văn hóa của quốc gia này nhé! Chắc chắn, nó sẽ không làm bạn cảm thấy uổng phí chuyến đi đâu.

5. Ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ đến Indonesia

5.1. Tôn giáo

Con đường tơ lụa từ thế kỉ I sau Công nguyên đã bị thay thế bởi eo biển Malaika sau khi nó được khám phá ra. Indonesia là quốc gia nằm gần eo biển này vì thế cũng là điểm dừng chân của những đường thương gia Ấn Độ vào thời điểm đó. Nhờ vậy, văn hóa các nước dần dần tiếp xúc với văn hóa Indonesia. Cả 2 tôn giáo lớn của Ấn Độ là Hindu giáo và Phật giáo lần lần du nhập rồi hình thành nên nhiều tiểu vương quốc. Nó gọi là thời kỳ Hindu Budha.

Hindu giáo xuất hiện ở Indonesia sớm nhất. Có 3 thuyết lưu truyền 3 con đường mà đạo Hindu đã du nhập vào Indonesia. Theo thuyết Waisya của tiến sĩ người Hà Lan N.J.Krom, những người thương nhân Ấn Độ khi đến nước này để buôn bán đã tạo dựng mối quan hệ, kết giao, làm thân với giới cầm quyền. Thậm chí, nhiều cuộc kết kết với cư dân bản địa đã mở ra con đường cho Hindu giáo vào Indonesia.

Văn hóa Ấn Độ du nhập sang Indonesia (Ảnh: sưu tầm)

Theo thuyết Brahmana của nhà nghiên cứu lịch sử người Hà Lan J.C.Van Leur, chỉ có những người Brahmana (những giáo sĩ cao cấp ) mới có thể truyền đạo Hindu sang Indonesia vì duy nhất họ mới là người nắm rõ nội dung trong kinh Veda –  kinh thánh của đạo Hindu. Thuyết Ksastria lại cho rằng, Hindu giáo vào Indonesia là nhờ những người lính và những Ksastria.

Phật giáo cũng là tôn giáo của Ấn Độ sớm du nhập và tạo sự ảnh hưởng đến văn hóa Indonesia cho đến hiện nay. Bằng chứng là tượng Phật làm bằng đồng ở Sempaga (Nam Sulawesi) có nét tương đồng mang phong cách của vùng Amarawati Nam Ấn Độ vào thế kỷ 2. Người đầu tiên có công mang Phật giáo vào Indonesia một cách chính thức là thiền sư Fa Hsien.

5.2. Văn học - chữ viết

Nhắc đến sự tác động, ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ đến Đông Nam Á và cả Indonesia về khía cạnh văn học, không thể không kể đến 2 bộ sử thi Sri Rama , Arjuna wiwaha. Vào thời Hindu Buddha, người Indonesia sáng tạo chữ viết riêng của mình (chữ Bali, chữ Java, chữ Sunda) nhờ vào việc tiếp thu tiếng Phạn và chữ cái Pallawa du nhập từ Ấn Độ. Các trường học cũng được thành lập và giảng dạy môn học về tôn giáo.

Hy vọng, với những chia sẻ này, bạn đã biết tầm ảnh hưởng văn hóa Ấn Độ ra bên ngoài mạnh mẽ như thế nào. Nếu có cơ hội vi vu đến Ấn Độ, hãy tìm hiểu thật kỹ về văn hóa của quốc gia này nhé! Chắc chắn, nó sẽ không làm bạn cảm thấy uổng phí chuyến đi đâu.

Bạn cũng có thể tham khảo thêm các Tour Ấn Độ đang có nhiều ưu đãi lớn của PYS Travel: 

Tour Tam giác vàng Ấn Độ

Tour Ấn Độ 6 ngày 5 đêm từ Hà Nội

Tour Ấn Độ 6 ngày 5 đêm từ TP.HCM

Tour Kashmir Ấn Độ

Tour Kashmir Ấn Độ 6 ngày 5 đêm từ Hà Nội

Tour Kashmir Ấn Độ 6 ngày 5 đêm từ TP.HCM

Tour Hành hương Ấn Độ

Tour hành hương Ấn Độ 6 ngày 5 đêm từ Hà Nội

Tour hành hương Ấn Độ 6 ngày 5 đêm từ TP.HCM